Saban ayınıñ 13-nde qırımtatar siyasiy mabüsi Rustem Viratiniñ cenazesi Ulyanovsk vilâyetiniñ Dimitrovgrad şeerindeki Rusiye müstemlekesinde ötkerildi. O, 60 yaşında edi.
Qırımtatar Maaliy Merkezi (QMM) Suspilne Qırımğa bu aqqında haber etti.
Apisten ayatı
Rustem Virati 1964 senesi ilk qış ayınıñ 28-de qırımtatar qorantasında doğdı. Şuralar sürgünligi sebebinden qorantası Qırımğa qaytıp olamadı ve Herson vilâyetiniñ Geniçesk rayonındaki Rıkove köyünde yaşadı.
Rusiye Federatsiyasınıñ tolu miqyaslı istilâsından soñ, o, işğal etilgen bölgede qaldı, qoranta işlerinen oğraşıp, aydavcı olıp çalıştı ve hocalıqnen oğraştı.
"Onıñ sağlığı yahşı edi ve faal yaşay edi", — dep QMM qayd etti.
Apiske aluv, işkenceler ve makeme
2023 senesi saban ayınıñ 16-nda Rusiye quvetçileri evini tinttiler. Rustemni tutıp aldılar, soñra ise pek köteklediler ve yol üstünde qaldırdılar. Ertesi künü, saban ayınıñ 17-nde, onı kene tutıp aldılar. Dört ay devamında qorantası onıñ ne yerde olğanını bilmey edi.
"Oña aşayt malları ya da ilâclarnı bermege tırışqan er kesni blok ettiler", — dep QMM qayd etti.
Soñra belli oldı ki, bütün bu vaqıt devamında Virati Çonğardaki 2-nci SİZOda tutula edi. Onıñ evinde keçirilgen nevbetteki tintüv vaqtında quvetçiler Qırım qamaçavında iştirak etkeni içün belgesini ve vesiqasını aldılar. Bu, Rusiye Federatsiyasınıñ Ceza qanunnamesiniñ 208 maddesiniñ 2-nci qısmına (Rusiye Federatsiyasınıñ menfaatlarına zıt kelgen silâlı birleşmede iştirak etüv) binaen cinaiy daba açılması içün resmiy sebep oldı.
Makeme qapalı edi. Qorantasına kelmege yasaq etildi, "imayeci"ni ise devlet advokatı temin etti. Neticesinde Geniçesk işğalli makemesi Rustem Viratini sert rejimli müstemlekede sekiz yılğa üküm etti.
Rustemni makeme oturışı vaqtında rastkelgen şaatlardan biri: "Onıñ başı bağlı edi — bu, alğanı yaralarnı köstere bile edi", — dep tarif etti.
İşkence ve sağlıqnıñ bozulması
Viratige üküm çıqarılğan soñ, Ufa müstemlekesine, soñra ise Dimitrovgradğa etap etildi. SİZO ve müstemlekede bulunğan vaqıt sağlığı fenalaştı. O, yaralanğan sebebinden büyrekleri çalışmay, qan şekeri köterile, ayaqları şişe ve aqcigerinde şimgenlik toplana edi.
O, yüremez edi, şiddetli ağrılardan ve tibbiy yardımdan pek az faydalanğan edi.
"Maña bir qaç ine urdılar, amma ne olğanını bilmeyim", — dep Virati tuvğanlarına ölmeden evel bildirdi.
Rustemniñ soñki telefon lafı 2025 senesi kiçik aynıñ 7-nde oldı. O, özüni pek yaramay duya ve çoq qalmaycaq, dep ayttı.
Kiçik aynıñ 10-nda onıñ Dimitrovgrad müstemlekesinden vefat etkeni belli oldı. İşğalli akimiyet ölüminiñ tam tarihını aytmadı.
Cesetniñ qaytarıluvı ve defn etilmesi
Büyük oğlu babasınıñ cesedini almağa ketkende, müstemleke onı adsız mezarda defn etmege tırışa edi.
"O, aman-aman kelmege yetiştirdi. O, babasınıñ cesedini alıp, musulman adetlerine köre defn etecegini telefon vastasınen bildirgen soñ bile, olar (ruslar — muar.) onı bermege istemediler. O kelgen soñ, onı umumiy mezarlıqta defn eteceklerini ayttılar", — dep QMM qayd etti.
Saban ayınıñ 13-nde Virati Herson vilâyetiniñ Geniçesk rayonındaki Rıkove köyünde defn etildi.
Telegram, WhatsApp ve Facebookta Suspilne Qırım haberlerine abune oluñız
