Ukraina SQniñ ava quvetleriniñ malümatına köre, berim ayında ukrain mudafaacıları "Shahed-136" tipiniñ biñden çoq ücüm dronını yoq etti. Rusiye tarafından Ukrainağa ücüm etmek içün qullanılğan uçucısız aletlerniñ esas meydanlarından biri işğal etilgen Qırımdır.
Rusiyeniñ dronlarnıñ keyfiyetini ve istisalını arttırması, "Şahed"niñ mobil uçuş aletlerini yoq etmek imkânsız olğanı, olarnı yoq etmek içün ideal variant olğanı ve Çavda burnu ruslarnıñ uçuşsız aletlerni uçurması içün qolay olğanı aqqında - Suspilnre Qırımnıñ malümatında oquñız.
İrannıñ "Shahed-136" ya da ruslarnıñ "Geran-2" adlı uçucısız aletleri 2,5 biñ kilometrlik mesafeni keçe bileker. Arbiy qısmı — 45 kilogrammdır.
Olar üç çeşitke bölüne: M ile işaretlengenleri — İran tarafından yapılğan, I ile işaretlengenleri — İran parçalarından Rusiyede yapılğan, K ile işaretlengenleri — Rusiye tarafından yapılğan.
Makeme ekspertizalarınıñ Kıyiv arbiy araştırmalar ilmiy-tedqiqat institutınıñ laboratoriyasınıñ (KAAİTİ) reberi Andriy Kulçıtskıy Suspilne Qırımğa, ruslar çeşit komplektatsiyada "şahed"lerni sıq-sıq qullanğanlarını ayttı.
"İ "şahed"leri endi kütleviy şekilde, K "şahed"leri ise endi dört raqamlı raqamlarnen, bu ise istisal artqanını köstere", — dep ruslarnıñ Ukrainanı ücüm etkenleri silâsını ögrengen KAAİTİnıñ arbiy araştırmalarınıñ laboratoriyasınıñ reberi ayttı.
"Shahed" birden bir qaç yönelişten — Kursk, Primarsk-Ahtarsk ve işğal etilgen Qırımdan uçuştırıla. Soñki yönelişni ruslar Ukrainanıñ cenübiy bölgerlerine ücüm etmek içün qullana. Yarımadada Çavda, Fiolent, Tarhan Qut ve Belbek ava limanları bir yıldır qullanıla.
"Eger Odesağa barsañ, Primorsko-Ahtarsktan (Ukrainağa ücüm etmek — muar.) o qadar qolay degil, Tarhan Qut ya da Fiolentten daa qolay olur. Belbekten de, kerçekten de — anda pek büyük bir uçuş yolu bar, etrafta bu konteynerlerni qoymağa imkân bar, uçmağa imkân bar. Belbekniñ arbiy ava limanı şimdi pek qullanılmay. Soñki vaqıtları anda biraz qayttılar, çünki Qırım boyunca areketlerimiz eksildi, Rusiyeniñ şimaliy ve şarqiy qısımlarına, Rusiyeniñ Avropa qısımlarına diqqatımıznı celp ettik", — dep uçaqçılıq mütehassısı Kostântın Krıvolap Suspilne Qırımğa añlattı.
Onıñ qayd etkenine köre, Çavda burnu ruslar içün "şahed"lerni uçuştırmaq içün pek oñaytlı, çünki bu büyük arbiy poligondır — işğalcilerge Qırım partizanları kirgenini közetmek qolay.
"Başarısız bir uçuştıruv olsa, "Shahed" o yerde uzaq uçmaz — o yerde tüşer ve qoşma meseleler olmaz. Bir de bir añlaşılmağan şey yoq, sadece anbarlar arasında bir yer bar, logistikanen uyğun, bu sebepten onı qullanalar", — dep uçaqçılıq mütehassısı añlattı.
Kostântın Krıvolap, Rusiye zıddiyet-raketa komplekslerini işlep çıqarğan İjevskteki "Kupol" şirketini kütleviy şekilde urba dronlarını istisal etmek içün qullana, dep tahmin ete.
"O, keçken seneniñ oraq ayından berli anda 2,5 biñ uçucısız aletni yarattı, bu dronlar "Şahed" dronlarına pek oşaylar ya da olarnıñ füzelâjlarıuçqan aletniñ korpusı sayıla, çünki olarnıñ füzelyajları pek oşay. Bundan da ğayrı, uçaqlar bar. Olar da yırcı ola bileler, amma yırcı olaraq yaramadılar. "Olar "Şahed"niñ eki qatından küçüktir", — dep uçaqçılıq mütehassısı qayd etti.
Rusiye 2022 senesi añlaşma tizip, Rusiye İrannıñ yardımınen 6 biñ "Şahed"ni 2025 senesi mayıs ayına qadar yapacaq. Añlaşma 2023 senesinden başlap işke tüşürilecek. Yarım yıl içinde ruslar füzelâjlarnı yapmağa ögrenip, öz qısımlarını işlep çıqaracaq edi. Mütehassısnıñ aytqanına köre, bazı vaqıtları donatmalarnı iranlılar ketirgen edi. Şimdi ise rusiyelilerniñ "Ğarpiya-1" dronları yüzüni kördi, olarda çin donatması bar.
"İran içün bu leyha, ayda 250-300 dron çıqarmaq kerek edi. Tek berim ayında 1334 "Şahed" dronı uçıp keldi. Yani bu, "şahed"lerniñ sayısını bir qaç kere arttırmaq demektir. Şimdi olar kene de uçıp başladılar, yani ucuz fiyatlarda ve çeşitligi olmağan bu uçucılarnıñ çoqusını istisal ettiler", — dep añlattı o.
Bundan da ğayrı, dronnıñ keyfiyeti de deñişti, dep qayd etti KAAİTİnıñ arbiy tetqiqat laboratoriyasınıñ reberi. Şu cümleden, "Shahed" korpusınıñ yapılğan malzemesi yahşılaştı, bu ise uçuşta tutqanı ve aerodinamik quvetlerge tesir etkenine tesir ete. Bundan da ğayrı, Rusiye terkibiy qısımlarınıñ yapısı ve qullanuvında deñişmeler bar.
Andriy Kulçıtskıynıñ aytqanına köre, olarnı er bir yerden uçuştırmaq mümkün, ya da "Uçuştıruv" dögmesini basmaq ve dronlarnı çıqarmaq içün bir uçuştıruv noqtası olmalı.
Uçaqçılıq mütehassısı Kostântın Krıvolap hatırlatqanı kibi, iranlılar Rusiyeniñ "Şahed" içün litsenziyasını satıp, istisal ve instruktorlarnı teşkil etmege yardım ettiler.
"Şimdi ise ruslar, menimce, bu meselelerni özleri de añlaylar, olar bu müddet devamında "Şahed" ne olğanını ve oña nasıl yanaşmaq kerek olğanını añlamağa ögrendiler", — dep qayd etti o.
Krıvolap aytqanı kibi, İrannıñ dronlarınıñ mobil uçuş cihazı, yük maşnasınıñ konteyneri altında gizlene.
"Bundan soñ çadır köterile, ve anda beş yolbaşçı tura. Bu konteyner köterilip, terlendiriciler yardımınen ondan "şahedler" uçıp çıqa. Mında mürekkep bir qurucılıq elementi yoq. Bu, "şahed"lerni tezleştirgen ve soñra uçıp ketken toz mündericesi olğan bir katapultadır", — dep bildirdi o.
Mütehassısnıñ qayd etkenine köre, bu qurulışlarğa urmaq imkânsız.
"Bir manası yoq. Umumen, añlamaq kerek ki, "Shahed" tipindeki dronnı yoq etmek içün eñ yahşı variant — onıñ ateş silâsını qulanmaqtır, çünki o, şu drondan daa ucuz... Birinciden, olar köçeler, ekinciden ise, olarğa urmaq içün küç-quvet kerek. Ve bu mantıqsız, çünki bu pek paalı bir şey olacaq", — dep ayttı o.
Krıvolap, bu dronlarnı kiçik kalibrli top sistemalarınen urıp tüşürmek içün er şey yapmaq kerek olğanını tüşüne. O, Rheinmetallnıñ satın alğanı Airlecon İsviçre şirketini ideal bir variant olaraq saya. Bu şirket Skynex sistemasını yaptı. Şimdi Lehistanda da aman-aman aynı böyle bir sistema peyda işlenip çıqarıla.
Krıvolap qayd etti ki, Ukraina top-zenit sistemalarınıñ arsenalını toldurmalı ve İran-Rusiye dronlarınıñ kütleviy ücümlerini daa çoq vaqıtqa qarşılamağa azır olmalı.
Telegram, WhatsApp ve Facebookta Suspilne Qırım haberlerine abune oluñız
