2014 senesi kiçik aynıñ 26-nda başlağan işğalge muqavemet areketi endi 11 yıl devam ete. Aynı şu kün biñlernen qırımtatar ve ukrainler Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ Yuqarı Şurasınıñ divarları ögüne çıqıp, Ukrainanıñ topraq bütünligine qol tuttılar ve yerli mebuslarnıñ Rusiyege ordularnı kirsetmek muracaatını red ettiler.
11 yıllıq işğal devamında küreş şeklini deñiştirdi, amma toqtamadı. Qırımtatarlarnıñ muqavemeti Qırımnıñ Rusiyege öz isteginen "qoşulması" resmini bozdı. Şu anda tamır halqınıñ 132 vekili siyasiy sebeplerden apiste buluna. İşğalge qarşı muqavemet devam ete — Qırımda "Sarı şerit", "Açuvlı Mavka" ve "Ateş" partizan areketleri bar.
2014 senesi kiçik aynıñ 26-nda Simferopolda (AqmescitRusiye imperiyası ve Şuralar Birligi tarafından Qırımnıñ meskün yerleriniñ adlarını deñiştirüv islâatından evelki adte) Qırım parlamentiniñ binası yanında ukrain ve qırımtatar bayraqlarınen biñlernen insan toplaştı. O künü Qırım Yuqarı Şurasınıñ binasına kelgenler arasında Qırım sakini, sabıq siyasiy mabüs İsmail Ramazanov bar edi.
"Biz kerçekten de küçlü bir qarşılıq quvetini kördik. Ukrain ve qırımtatar bayraqlarınıñ sayısı er daqqa artqan soñ, yüregimizde bu küç peyda oldı, nasıl olsa da küreşni devam etmege isteymiz", — dep Ramazanov hatırlay.
O vaqıt parlament binasında Rusiye tarafdarı olğan mebuslar Qırımnıñ Ukraina terkibinden çıqması ve Rusiyege ordu kirsetilmesi aqqında muracaat içün rey bermege azırlana ediler. Meclis qırımtatarlarnı çıqıp, qarşılıq köstermege çağırdı. Yaqında Rusiye tarafdarları mitingini keçire ediler. Uruşlar başlandı.
"Gençler "Ukrainağa şan-şerefler!" dep qıçıra ediler. Bazı añlaşılmağan tituşkalar "Rusiye şan-şeref", "Qırım — Rusiye" dep qıçırğanlar, amma şimdi bütün dünya bilgen "Ukraina şan-şeref!" ve "Qırım — Ukrainadır! sözlerine köre, olarnıñ sayısı o qadar az edi ki." — dep, olarnı eşitmey ediler", — dep Ramazanov ayttı.
Ukrainada kiçik aynıñ 26-sı beş yıldır Qırımnıñ işğaline muqavemet künü olaraq qayd etile.
"Kiçik aynıñ 26-nda olıp keçken miting Ukraina vatandaşlarınıñ eñ büyük sayısını topladı. Em qırımtatarlar, em ukrain toplulığı, em de başqa insanlar. Bu, böyle büyük bir çoq milletli Ukraina tarafdarı mitinginiñ ilkidir", — dep Aqmescit ve Qırım Mitropoliti Klıment tarif etti.
Amma ertesi künü, kiçik aynıñ 27-nde, Rusiye arbiyleri Qırım Yuqarı Şurasını ve başqa memuriy binalarnı zapt ettiler. 2014 senesi saban ayınıñ 3-nde qırımtatar Reşat Ametov işğal etilgen Qırım parlamentine bir kişilik piketnen çıqtı. Kameralarda özüni qorçalayıcı dep adlandırğan şahıslar tarafından hırsızlanğanı qayd etildi.
Saban ayınıñ 15-nde işkence izlerinen onıñ cesedi Aqmescitten 60 km uzaqlığında tapıldı. Reşat Ametov — Rusiye tarafından Qırımnıñ işğali neticesinde elâk olğan ilk vatandaş. Saban ayında Qırımda çoq narazılıq aktsiyası keçirildi.
"Biz koordinatsiya yapıp, aktsiyalarnı ilân ete edik, sarı-mavı boyalarnı, toplarnı, çemberlerni ketire edik. Bizni tanığanlarını istey edik, kim olğanımıznı bilmesini istedik", — dep Qırım sakini Darına Semenük hatırlay.
Amma qadınlarnıñ aktsiyaları bile telükeli edi — qadınlarğa Rusiye tarafdarları ücüm ete ediler. Saban ayınıñ 9-nda Aqmescitte Taras Şevçenko abidesi yanında daa bir büyük miting olıp keçti.
"10 yıl keçti. Bugün de Avropa Ukrainada olğanlardan qorqa", — dep Klıment qayd etti.
Sahte referendumdan soñ Qırımda açıq narazılıq telükeli oldı. Faalciler hırsızlandı, uruldı, qorqutıldı. İşğalniñ birinci yılı devamında 35 biñden çoq Qırım sakini yarımadanı terk etti.
2015 senesi "Hizb ut-Tahrir davası" çerçivesinde Qırım musulmanlarınıñ kütleviy apiske alınması başlandı. Cevap olaraq Qırımda partizan areketi peyda oldı. Qırım sakinleri küreşni yerastında devam ettiler.
"Qırım — vaqtınca işğal etilgen bütün topraqlar arasında eñ büyük zorbalıqsız muqavemet noqtasıdır. Anda eñ çoq faalci ve muvafaqiyetli aktsiya bar", — dep "Sarı şerit" areketiniñ spikeri İvan bildirdi.
Yarımada boyunca ukrain faalcileri bayraqlar ve vatanperverlik levhalarnı asıp, vatandaşlarnıñ narazılıq aktsiyalarını teşkil eteler.
"Qırımda bizler ilk sefer ukrain bayraqlarınıñ yerastı istisalını meydanğa ketirdik. Biz olarnı telükesiz sürette faalcilerge bermege, dağlarnıñ töpesine kötermege ve kökke gel topları vastasınen uçurmağa ögrendik", — dep İvan qoştı.
"Sarı şerit"niñ, faalcilernen bağ tutmaq içün öz çatbotı bar. "Açuvlı Mavka" qadın öuqavemet areketinde de böyle bir sisteması bar. Muqavemet em onlayn, em de yerlerde — Ukrainanıñ işğal etilgen topraqlarında yapıla. Mavkalar farqlı muqavemet şekillerini qullanalar — ukrain timsallerini tarqatalar, Rusiye bayraqlarını ve Ğeorgiy levhalarını yaqalar.
"Qırım özü pek hususiy bir yer. Çünki iç bir yerde Qırımda olğanı qadar ukrain bayraqları yoq. İşğal altındaki insanlarnıñ sesleri, muqavemet köstergen ukrainlerniñ sesleri er kesni duyacaq — ve sesli duyacaq", — dep İvan işandırdı.
"Sarı şerit" ve "Açuvlı Mavka"dan farqlı olaraq, "Ateş" muqavemet areketi özüni arbiy-partizan areketi olaraq köstere. Bildirgenine köre, mudafaa quvetlerine silâ areketlerini ve işğal etilgen yarımadada arbiy obyektlerniñ yerleşüvini qayd etip yardım ete. İsmail Ramazanovnıñ aytqanına köre, 2014 senesi kiçik aynıñ 26-nda başlağan muqavemet Qırımnıñ 11 yıllıq işğali boyunca devam ete.
"Kiçik aynıñ 26-sı — bu tek bir kün degil. Bu küreş, biz qaytıp, işğalcilerni çıqaracağımızğa qadar devam etecek", — dep Ramazanov qoştı.
Qırımtatar maaliy merkeziniñ malümatına köre, işğal başlağanından berli Qırımda 356 adam apiske alındı, olardan 222-si — qırımtatardır.
"Qırımnıñ tamır halqı — Ukraina içün. Ve bu siyasiy mabüslerniñ sayısı, tintüvler, repressiyalar tarafından tasdıqlana. Bizni cezalaylar, kamera qarşısında afu soramağa mecbur eteler, amma aqiqatnı bilemiz. Qabaatlav devam ete", — dep İsmail Ramazanov ayttı.
Telegram, WhatsApp ve Facebookta Suspilne Qırım haberlerine abune oluñız
