2024 senesi ilk qış ayınıñ 26-nda Aqyarnıñ (Sevastopol) işğalli makemesi, 58 yaşındaki Şeer qurucılığı ve mimarcılığı ilmiy-tedqiqat institutınıñ baş mütehassısı Oksana Senecuknı "devlet hainligi"de qabaatlap, 15 senege maküm etti.
Rusiye Baş prokurorlığınıñ malümatına köre, qadın "Qaradeñiz flotunıñ gemileriniñ fotolarını çeke ve bu resimlerni Ukraina istihbaratına bere edi". Ukraina uquq qorçalayıcı teşkilâtları umumiy beyanatnı derc etip, Oksana Senecuknıñ apiske alınmasınıñ kerçek sebebi onıñ siyasiy baqışları ve Rusiye Federatsiyasınıñ Ukrainağa qarşı tecavuzını maküm etmesidir, dep bildirdi.
Suspilne Qırım Oksana Senecuknıñ qızı Mariya Kostük, onıñ tanışı Tetâna Rıhtun ve uquq qorçalayıcı Olğa Skrıpnıknen subetleşti.
"Ana-babamnıñ qartlığı sebebinden anam Qırımnı terk etmedi"
Oksana Senecuk — tasil ceetinden tilşınas, yarımada işğalinden evel Aqyar (Sevastopol) şeer memuriyetinde çalışqan edi. 2014 senesine qadar öz işi ve faal vatandaşlıq nazar noqtası içün taqdirlendi. O, Portaqal inqilâbı ve Yevromaydan faalcisi edi, dep tarif etti qızı.
"O, farqlı aktsiyalarda iştirak etti, mında, Kıyivge, inqilâpqa bardı. Anam "Portaqal inqilâbınıñ faal iştirakçisi" nişanını aldı. Aqyarda ise [2014 senesine qadar] içki siyaset bölüginde çalışqan edi. Anda şeer idaresine ögretken bütün küçümni sarf ettim. FSB onı bütün bu müddet devamında sorğuğa çeke edi: cenkten evel ve cenk vaqtında".
Mariya özü Qırımnı 2014 senesi Rusiye tarafından işğal etilgen soñ terk etti. Şu anda Kıyivde yaşay. Ana-babası da ketmege istegenini, amma Qırımda qart ana-babasını qaldırıp olamaycaqlarını ayttı.
"Olar qaldılar, çünki babamnıñ qart anası bar edi, yazıq ki, o endi vefat etti. Anamnıñ daa bir qart anası bar, 86 yaşında, anam onı terk etip ketmege istemey edi, çünki qartanam ketip olamay edi, istemey de edi, anam onı baqmağa istey edi. Onıñ içün, teessüf ki, olar vaqtında çıqıp olamadılar", — dep ayta Mariya.
Mariya dedi ki, FSB hadimleri 2023 senesiniñ küzünden başlap Qırımda onıñ Ukraina tarafdarı olğan qorantasını taqip etmege başladı:
"Er şey kuzenimnen başladı. Ondan bazı sualler soradılar, FSBge çağırdılar, video çıqarmağa zorladılar, afu sorattılar ve er şeyni yaptılar. Amma, ğaliba, bundan soñ bütün qorantanı daa çoq teşkermege başladılar. Elbette, bütün qorantada ukrain tarafdarları bar. O vaqıt olar birinci kere tintüv keçirgen ediler, er bir kompyuter, er bir telefon tutıp alındı. Yani bir yıl ya da daa çoq sürdi", — dep hatırladı Mariya.
Anasınıñ apiske alınması aqqında babası oña böyle añlattı:
"Qomşulardan bir de bir şikâyet bar edi, dep añlayım. Ve olar (FSB — muar.) kene tintüvnen keldiler. Yani, olar evge keldiler, evde tek babam bar edi, anamnı işten alıp kettiler. Bu arman ayınıñ 14-ü edi. Ve, tamam, birden onı Aqyardaki FSB idaresine alıp kettiler", — dep tarif etti Oksana Senecuknıñ qızı.
2024 senesi arman ayınıñ 15-nde Lenin rayonınıñ işğalli makemesiniñ qararınen Oksana Senecuk apiske alındı. İşğalli akimiyet qadınnı Aqmescitteki 1-nci SİZOğa yerleştirdi ve "devlet hainligi"de qabaatladı.
"Onı tezce alıp kettiler. Sağlığı fena olsa da, yüregi hasta ve birinci makeme oturışında özüni yaramay duydı. Ekim oña hastahanege barmağa tevsiye etti, belki de, biraz vaqıtqa, amma advokat o vaqıt FSBden edi ve o dedi ki, şimdi sizni iç bir yerge alıp ketmeycekler, er şey yahşı olacaq. Şimdi makeme olacaq, sizni ya azat etecekler, ya da ev apsine alacaqlar. Anam dedi ki: "Yahşı, hastahanege barmayım, makeme ve belki de ev apsine ketecegim, amma bu beklenilgeni kibi olmadı. Ve birden er şeyni alıp kettiler. Bundan soñ evde yoq edi. Onı yalıñız makeme içün Aqyarğa ketire ediler", — dep tarif etti Mariya.
İlk qış ayınıñ 26-nda 58 yaşındaki Oksana Senecuknı "devlet hainligi"de qabaatlap, 15 senege maküm ettiler. Oña 200 biñ rublelik77 biñ ğrıvnâ para cezası da berdiler. "Qabaatlav" qadınıñ deñiz yanında yaşağanı ve Rusiye Qaradeñiz flotunıñ gemileri aqqında malümatnı ukrain istihbaratına bergenine esaslandı.
"Makeme" qapalı şekilde keçirildi, dep ayttı Mariya, atta eñ yaqın soyları — anası, ağası ve aqayı — kirsetilmedi. Şimdi qız babası vastasınen anasınen bağlana. O, Qırımda buluna ve mektüpler yaza ve bazıda Rusiye "Zonatelekom"ı vastasınen telefon ete bile. Qız itiraf etti ki, babasınen soñki subet onı pek qasevetlendirdi:
"Babam dey ki, anam “makeme“ ögünde altı kün devamında aş aşamadı, özüni yaramay duya, çünki o da 58 yaşında, yüregi yaramay. Ve umumen alğanda, onıñ keyfi öyle ki, men onıñ içün qasevetlenem. Babamnıñ aytqanına köre, olar laf eteler, o ise: "Men bu müddetke qadar oturmaycağım. Men bir şey yapacağım.” dep ayta. Ve añlayım ki, o pek printsipial, özünen bir şey yapa bile", — dep ayttı Mariya.
Qızınıñ aytqanına köre, anasınıñ FSB tarafından teklif etilgen advokatnıñ hızmetlerinden başta vazgeçti, soñra onı başqa advokat imaye etti. Şimdi qoranta şikâyet arizasını bermekni planlaştıra, amma apis cezasınıñ qısqartıluvı, ükümniñ lâğu etilmesi aqqında laf bile etilmey. Mariyanıñ aytqanına köre, anasınıñ qurtuluvı bir deñişüv ola bile.
"Men Mecliske muracaat ettim, belki olar Qırım sakinlerini deñiştirmege yardım eterler. Cenk esirlerinen munasebetlerniñ idare ştabında muracaatnı qabul ettiler. O endi cedvellerde bar, amma, añlaşılır ki, cedveller endi büyük ve deñişim içün çoq adam bar. Amma, o, arbiy degil, ve men añlayım ki, belki de, arbiylerni daa tez deñiştireler", — dep ayttı Mariya.
"FSB, 2014 senesi inqilâpta iştirak etken ukrain vatandaşlarınıñ cedvelini azırlay"
İşğalli makeme Oksana Senecuknı apiske alğan bir kün soñ 15 ukrain uquq qorçalayıcı teşkilâtı, Oksana Senecuknıñ apiske alınmasınıñ kerçek sebebi onıñ siyasiy baqışları olğanı aqqında umumiy beyanatnı derc etti. Uquq qorçalayıcılar, hususan, Ukraina akimiyet organlarını Ukraina vatandaşı Oksana Senecuknıñ qanunsız apis etilmesini taqiq etmege ve bu "dava"ğa alâqası olğan ruslarğa qarşı sanktsiyalar kirsetmege çağırdılar. Çetel devletlerniñ ükümetleri ve halqara teşkilâtlar ise, Rusiye apishanesinde tutulğan qadınnıñ azat etilmesine yardım etsinler.
İmzacılar arasında Qırım uquq qorçalayıcı gruppası da bar. Onıñ yolbaşçısı Olğa Skrıpnıknıñ fikirince, 58 yaşındaki Oksana Senecuk içün 15 senelik cezası ölüm cezası kibi sayıla bile.
"15 yıllıq apis cezası kerçekten de qorqunçlı, çünki bu yaşta ve sağlıq vaziyette Rusiyeniñ apishanelerinde bu cezanı çekmek pek qıyın, çünki şarait pek yaramay. Şimdi bu işten talil etip olğanımızdan, köremiz ki, asılında, sahtecilik ceetinden o pek tipiktir, çünki bu dava FSB tarafından uydurılğan. Ve biz, Oksananıñ taqip etilmesiniñ kerçek sebebi, 22 seneden soñ da, gizlemegen nazar noqtası olğanını tüşünemiz", — dey Olğa Skrıpnık.
Jurnalist Tetâna Rıhtun 2014 senesi işğalden evel Qırımda çalışqan edi, ve ayttı ki, iş meselelerinden Oksana Senecuknen sıq-sıq qarşılaşa edi.
"Onı Aqyar devlet memuriyetinde çalışqan vaqıtlarımdan bilem. O, pek büyük bir mutehassıs edi, öz yerinde olğan adam, er vaqıt hoş keldi, ondan er vaqıt mesleat almaq mümkün edi. İçtimaiy siyaset bölügi edi, ğaliba. Yani memuriyetniñ içindeki vaqialar, olarnıñ işi ve jurnalistlerge bildirgenlerinen bağlı edi. Bir qaç yıl çalışqanım içün, bir de bir iddia, bir de bir añlaşılmamazlıq olmadı. O pek samimiy, qonuşmağa pek hoş bir insandır", — dep hatırladı Tetâna Rıhtun. O, işğalli makemeniñ bu "qararı"nı Oksana Senecuk içün cinayet olaraq tanıy.
O, işğalci makemeniñ bu "qararı"nı Oksana Senecuk içün cinayet olaraq tanıy.
"58 yaşında bir qadın içün 15 yıl — cinayet cezasıdır. Tek öldürmek, tek canlı adamnı defin etmek. O, qanunsız bir şey yapqanını tüşünmeyim, amma ruslar er kesni şübeli sayalar ve Stalin printsipi boyunca areket eteler — adam olsa edi, cinayet tapılır edi", — dedi Tetâna Rıhtun.
Oksana Senejuknıñ qızınıñ aytqanına köre, Aqmescit SİZOnda anasınen beraber kamerada daa altı qadın ve qız buluna edi, olarnı da ruslar "devlet hainligi" maddesinde qabaatlay ediler. Uquq qorçalayıcı Olğa Skrıpnık bu kibi "vaqialar"nı talil etip, işğal etilgen Qırımda şekillendirüv ve tendentsiyalarnıñ bir-birine oşağanını qayd ete.
"Menim tahminimce, şimdi FSB 2014 senesi inqilâpta iştirak etken faal ukrain erbapları ve vatandaşlarınıñ ayrı cedvelini azırlay. Çünki apiske alınğanlardan körüngenine köre, bu insanlarnıñ, şu cümleden, Oksana hanum ve başqaları kibi qadınlarnıñ, 2014 senesi olğan narazılıq aktsiyalarınıñ iştirakçileri olğanları belli. Bu sebepten şu, Moskvanıñ FSB tarafından berilgen ayrı emir olğanını tüşünemiz, çünki, esasen, olar er şeyniñ esas mütehassısları olalar", — dep qayd etti Olğa Skrıpnık.
Olğa Skrıpnıknıñ fikirince, ruslar yarımadada kerçek qarşılıqtan qorqalar, aynı zamanda "diversantlar" ve "hainler"ge qarşı "davalar" uyduralar, FSBniñ büyük terroristik ve casus gruppaları bar olğanı ve Ukraina vatandaşları tarafından bütünley telükege oğrağanı aqqında teşviqatını ileri sürmek içün.
Telegram, WhatsApp ve Facebookta Suspilne Qırım haberlerine abune oluñız
