2022 senesi kiçik aynıñ 24-ünde qırımtatar Asan Lehistanğa işke ketecek edi, anda onı apayı beklegen edi. Faqat Melitopol rayonında beş ayğa rus işğaline oğradı. Ukrainanıñ kotrol etkeni topraqlarğa ketken soñ endi eki senedir hızmet etkeni "Pomsta" ("İntiqam") Luhansk cebege yaqın taqmına qatıldı.
Ukraina sıñırcı künü Suspilne Qırım qırımtatar ve "Pomsta" Luhansk cebege yaqın taqmınıñ askeri Asannıñ ikâyesini añlata.
Tolu miqyaslı tecavuzdan evel Asan 9 sene boyunca Dniproda dolmuş aydayıcısı olıp çalışqan edi. Anda 17 sene yaşadı. Şimdi ise o, "ajderhaçıq" adını qoyğan cenk maşnasınıñ aydayıcısıdır. O, askerlerni alıp kete.
"Menim işim şöyledir: men taqımnı iş yerine yavaş-yavaş alıp ketirem ve er kesniñ sağ-sağlam qalması içün tezce alıp ketem. Qış mevsiminde pek zor. Maşna büyük ve qışta onı çöller, yollarda aydamaq pek zor. Soyunasıñ, buşlat soyundırasıñ, tek zırhlı yelek kiyip ter içinde mevamlarğa ketesiñ, çünki bu pek ağır maşnadır", — dep añlattı.
Asan Orta Asiyada, Qırğızistanda Qırımdan sürgün etilgen qırımtatar ailesinde doğdı.
O, Qırımdan sürgün etilgen qartana ve qartbabasınıñ ağır ayat yolunı añlattı.
"Qartananen, umum tüm qırımtatar halqınen beraber, qartbabamnı sürgün etken soñ. Pek zor edi, ay devamında yolda olmaq, insanlar vagonlarda elâk olğan ediler, anda tahminen 100-er insan bar edi, olarnıñ bedenlerini alıp çöllerge, stantsiyalarğa taşlağan ediler... O yerge kelgen soñ evsiz qaldılar. Qış, olarnıñ iç bir şeyi yoq edi. Pek yahşı ki, yerli eali biraz yardım ettiler", — dep Asan ayttı.
Sürgün etilgenlerni tarihiy vatanına qaytaruv qanunı qabul etilgen soñ Asannıñ ailesi Qırımğa köçip qayttı. Birinciden emceleri, bundan soñ qartana ve qartbabası kettiler, 1989 senesi ise o, ana-babasınen de qayttı. Qırımda bir sene yaşağan soñ aile Melitopol rayonındaki Moloçnıy Lımanğa köçti.
"Men bir sene qartanamnen Qırımda yaşadım. Ana-babam Orta Asiyadan Melitopol rayonına köçtiler, ana Moloçnıy Lıman adlı bir şeerçik bar ve onı alıp o yerge köçip kettiler. 2000 senesi ise men er şeyni taşlap, belli olmağan yerge kettim. Böylece 17 sene Dnipro şeerinde keçirdim: em dolmuş aydayıcısı, em santehnikacı olıp, em de zavodda çalışa edim", — dep adam hatırladı.
Asan añlattı ki, Rusiyeniñ tolu miqyaslı tecavuzından evel apayınen beraber Lehistanğa işke ketken edi. Ailesinen Yañı yıl bayram etmek ve kiçik torunınıñ birinci doğğan kününi qayd etmek içün 2021 senesi ilk qış ayınıñ soñunda qaytıp keldiler. Kiçik aynıñ 6-sında apayıma yañı iş vizası yollanğan soñ o, Lehistanğa qayttı. Asanğa ise 2022 senesi kiçik aynıñ 22-sinde yollandı. O hatırladı ki, o zaman trenler eki künde bir kere ketken ediler, bunıñ içün kiçik aynıñ 22-sinde biletler yoq edi. Kiçik aynıñ 24-ünde Rusiye Ukrainağa tolu miqyaslı tecavuzını başlattı ve apayına ketemedi, birazdan ise rus işğaline oğradı.
"Rusiyeden Lehistanğa apayıma ketmege tüşüne edim. Şu canavarlar keldiler, kelinim ise 9. ayda ağır ayaqlı edi. Kelin ve ögey oğlumnı yollarnı qazmağa almağa istegenleri sebebinden qavğa başlağan soñ men: "Kimsiz ve mında ne yapasız?" dep soradım. Olar ise başıma tüfek köterip: "Ayvanlar, epiñizni öldürmek kerek edi", dep cevap berdiler. Men dayanmadım ve kontrol etilgen topraqlarğa köçmege ve orduğa qatılmağa qarar aldım", — dep Asan añlattı.
2022 senesi arman ayından berli o, Ukraina Qaramanı polkovnik Yevhen Pikus adına "Pomsta" ("İntiqam") Luhansk cebege yaqın taqımında hızmet ete.
"Büyük kalibrlilernen çalışamız, şu taraftaki qasaplar pek şeñleneler, olar birden öz stantsiyalarını yaqmağa, ne yerden ve ne uçqanını qıdırmağa başlaylar. Bizge sır olaraq aytqanları kibi birinci ateşten soñ 6 FPV-dron uçurıla ve top silâsı çalışmağa başlay. Buña köre tezce çalışıp qaytmalımız. Bu tezlik ise aydayıcıdan bağlıdır", — dep Asan öz askeriy işini añlattı.
Şimdi Asannıñ ailesi farqlı yerlerde yaşay: qızı Ukrainada, apayı Lehistanda, o ise cenkte. Asannıñ işğal etilgen Qırımda da yaşağan tanışları bar.
"Qırım — bu menim tairhiy vatanımdır, menim qartana ve qartbabalarım anda yaşap ölgenler. Göñlüm ağıra ki, ane qrabalarımnen bağlana, ne de o yerge kete bilem. Qırımnısilâlı çatışma neticesinde degil, barışıq yolnen qaytarmağa isteyim, amma biz normal halqnen degil, norman insanlarnen degil, ayvanlarnen cenkleşemiz. Bunıñ içün men tüşünem ki, Qırımnı normal merkezleştirilgen yolnen qaytarmaq mümkün olmaz. Amma iç bir şeyge baqmadan ellerimizden kelgenni yapacaqmız, çünki nasıldır tecavuzcılarğa topraqlarnı bermek mümkün degil", — dep qayd etti.
Asan ayttı ki, balalarınıñ kelecegi içün cenkeleşe ve atalarınıñ toprağına qaytmağa hayal ete. O, orduda hızmet etmege devam ete ve Qırımğa qaytmağa hayal ete.
"Rusiye balalarımızdan bu saylavnı alıp çıqardı. Balalarımız ve torunlarımıznıñ ayatınıñ daa yahşı olması ve saylay bilmeleri içün epimiz cebede cenkleşemiz. Qara deñizde yaldamağa pek isteyim. Qartbaba, qartanalarım, ağamnıñ mezarlarını ziyaret etmege pek isteyim, çünki bağ coyula, ayat soñuna yaqınlaşa, episi ise coyuldı, bunı nasıldır al etmek kerek", — dep asker paylaştı.
Telegram ve Facebookta Suspilne Qırım haberlerine abune oluñız