İlk qış ayınıñ 11-nde Ukraina Yuqarı Şurasında "Devlet içinde alınğan kişilerniñ aqları ve serbestligini temin etüv aqqında" qanunına ve bir sıra başqa normativ aktlarğa deñişmeler kirsetken 12301-nci qanun leyhası qayd etildi. Bu, devlet içinde alınğan kişilerge (DAK) yardımnı eyileştirmek ve Rusiye Federatsiyasınıñ istilâsından soñ peyda olğan meselelerni köz ögüne almaq içün yañı qanun leyhasınıñ temeli olacaq.
ZMINA insan aqları merkeziniñ devlet içinde aluv meseleleri boyunca mütehassıs Mariya Krasnenko qanunnıñ yañı qaidelerine ne içün ihtiyac olğanını añlattı.
Ne içün deñişmeler kerek? 2014 senesi qabul etilgen qanun 23 kere deñiştirildi, lâkin o yeterli derecede semereli degil. Hususan, soñki yılları devlet içinde alınğan kişiler içün mesken, içtimaiy yardım ve başqa hızmetlerniñ temin etilmesine yañı yanaşuvlar kerek oldı.
"Ükümet deñişken soñ, ReNazirligi çetelde yaşağan ukrainlerge diqqat ayırıp, Milliy birligi nazirligi olaraq adlandırıldı, 2024 senesi berim ayından itibaren ise, Cemiyetler ve topraqlarnıñ inkişafı nazirligine DAK vekâletleri berilmedi. Yani, aman-aman 4 ay devamında ükümette bu meseleler "belli degil" ve belki de öyle de olmaycaq", — dep qayd ete Krasnenko.
Qanun leyhası nasıl şekillendi?
Deñişmeler 2023 senesinden başlandı. ReNazirliginiñ işçi gruppası mebuslar, cemaat teşkilâtlarınıñ vekilleri ve mütehassıslarnıñ iştiraginen 10 toplaşuv keçirdi. Lâkin ükümet bunı yapmadı. Neticede metin mebuslarğa teslim etildi, olar ise qanun leyhasını azırlağanından bir yıl keçken soñ qayd ettiler.
"Orta küz ayında Hmelnitskiy şeerinde olıp keçken parlament-vatandaşlıq forumında onıñ soñki versiyası taqdim etildi ve merkeziy akimiyet organları, yerli öz-özüni idare etüv organları ve cemaat içün muzakere etildi", — dep hatırlattı Krasnenko.
Ne deñişe?
Qanun leyhası şunı teklif ete:
- İçtimaiy ödemeler: DAK, köçüv kününe baqmadan, olarnı umumiy esaslar esasında ala bileler.
- Mesken aqqı: mesken teminatı mehanizmleriniñ keñişlevi, kredit ve kirağa almalar kirsetildi.
- Ruhiy yardım ve reabilitatsiya: Qanun, yaşağan yerinde hızmetlerge irişimni kefil ete.
- DA balalar içün tasil: tasil şeklini saylamaq imkânı belgilendi.
- DAK vesiqanamesi: onı elektron çeküvnen deñiştirecekler, bu ise hızmetlerge irişimni qolaylaştıracaq.
Soñ ne olacaq? Qanun leyhası Yuqarı Şuranıñ İnsan aqları eyyetinde baqılacaq, mında onı soñuna qadar azırlaycaqlar. Qanun leyhasınıñ deñişmesi beklenile, çünki daa çoq teklif bar.
"Mütehassıs müit populist deñişmelerden qorçalamaq içün bu qanun leyhasınıñ ketişatını nezaret etmege devam etmeli", — dep yekünley Mariya Krasnenko.
Yañı qanun leyhası devlet siyasetiniñ yañı kerçeklerge ve tahminen 4,6 million qayd etilgen DAKniñ ihtiyaclarına uyğunlaşması içün müim bir adım olur, dep beklenile.
Telegram, WhatsApp ve Facebookta Suspile Qırım haberlerine abune oluñız