"Hizb ut-Tahrir davası"nıñ ekinci Bağçasaray gruppasınıñ mabüsi, "Topçıköy" din musulman cemiyetiniñ sabıq reisi, qırımtatar Edem Smailovnı yedi aydan çoq Rusiyeniñ Kostroma vilâyetindeki 7. apishanesiniñ sert şaraitinde (SŞ) tutular. Onıñ sağlıq meseleleri bar.
Arman ayınıñ 12-de onıñ apayı Lilâ Smailova "Qırım birdemligi" cemaat teşkilâtına bunı bildirdi.
Onıñ aytqanına köre, aqayından qara qış ayından berli haber yoq edi. Soñra kelgen mektüplerden qadın, siyasiy mabüs sert tutuv şaraitinde tutula, ceza izolâtorına (ŞİZO) ve kamerağa yerleştirile, dep ögrendi. Umumen Smailov eki ay ŞİZOda keçirdi.
"Müstemlekeniñ memuriyetine sebep kerek, onı cinayetçi yapmaq içün sebep kerek, çünki FSB, prokurorlıq, arbiy makeme — episi Rusiye Federal Cezalandıruv hızmetine terrorizm içün ceza alğan mabüslerni cinayetçi yapmaq vazifesini qoyalar. Bu kibi madde içün er altı ayda bir kere olarnı ŞİZOğa yerleştirmek kerekler — bunı doğrudan aytıla. Yarım sene içinde olarnı ŞİZOğa yerleştirmeseler, SİZOda qayd etilgen qabaatlavlar apis cezasına qadar toqtatıla", — dep añlattı o.
Bundan ğayrı, Smailova, Novoçerkask ve Rostov taqiqat izolâtorlarında bu davanıñ mabüsleri video nezareti altında tutulğanlarını bildirdi, Kreml reineleri bunı bilmey ediler. Olarğa bozmalar aqqında aytmay ediler, ozmalar quvetini alğan yerde olarnen müstemlekege ketken şahsiy malümat kâğıtlarını yaza ediler.
"Eger de şahsiy dava açılmasa, apis cezaları quvetleştirilmez, ve mabüslerge şartlı azatlıqtan çıqmaq imkânı berilir", — dep siyasiy mabüsniñ apayı añlattı.
Onıñ qayd etkenine köre, Smailovnı müstemlekede çeşit sebeplerden cezalandırğan ediler: közlüklerini tamir etken edi, o ise, közleri körünmegen soñ, ellerini arqasında tutmaq kerek edi, baş kiyimini kiymegen edi, çünki onı qabaatsız dep sayğan ediler, tikiş işhanesinde çalışqanda ögüni kiymegen edi, belli olmağan vaqıt kitap oquy edi.
Adamnıñ advokatı Nazim Şeyhmambetovnıñ añlatqanına köre, bu "bozmalar" içün onı izolâtorğa yerleştirmeyler, lâkin tenbiyeleyler ya da cezalandıralar. O, qırımtatar adamınıñ SİZOğa yerleştirilmesini şikâyet etti. Advokat bunı "Rusiye Federal Cezalandıruv hızmetiniñ qırım siyasiy mabüslerine basqısı" dep adlandırdı.
Aynı zamanda Lilâ Smailovanıñ qayd etkenine köre, adamğa sert şaraitte bulunma müddeti uzatılmasa, arman ayınıñ 16-nda onı yarım senege PKTge avuştıracaqlar, ŞİZOda bulunma müddeti ise kamera türlü bulunma müddetine kirsetilmeycek.
Bundan ğayrı, qırımtatar adamınıñ sağlıqnen bağlı meseleleri rastkele: közleri fenalaştı, amma teşkerüvler yapılmay, öz başına çıqarğanı tişleri çürüye, başında gürültü peyda oldı, oña tek qan aylanmasını eyileştirmek içün ilâclarnı berdiler.
Bundan da başqa, ŞİZOda bulunğanı içün apishane tükânına barıp olamay, qorantasınen bağlanıp olamay, olardan er altı ayda bir seferden çoq bir şey almay, yañı kitaplar bermeyler. Şu cümleden, bir sene evelsi Smailov apayından Rusiye Federatsiyasınıñ kodekslerini ve Anayasasını yañı redaksiyada yollamağa rica etti, amma nezaretçiler yollanılğan şeylerni oña bermediler.
"Şimdi o yañğız. Er kes içün zor olur edi. Oqumağa tırışa, idman yapa, kassatsiyağa azırlana. Ne vaqıt olacağı belli degil, bir seneden çoq bekley", — dep Lilâ Smailova qayd etti.
"Hizb ut-Tahrir davası"nıñ ekinci Bağçasaray gruppası aqqında ne bilemiz
2017 senesi orta küz ayınıñ 11-nde Rusiye FSB işğal etilgen Bağçasarayda altı qırımtatarnı tuttı: Timur İbragimov, Marlen (Süleyman) Asanov, Memet Belâlov, Seyran Saliyev, Server Zekiryayev ve Ernes Ametov.
Bir seneden soñ, 2018 senesi mayısnıñ 21-nde, işğalciler Edem Smailov ve Server Mustafayevni evlerinde tutıp aldılar.
Olarnı Rusiyede yasaqlanğan, amma Ukraina ve dünyanıñ ülkeleriniñ çoqusında serbest faaliyet köstergen Hizb ut-Tahrir islâm siyasiy firqasınıñ faaliyetinde qabaatlaylar.
Tutulğanlarnıñ episi işğalli Kıyiv rayon mhkemesiniñ qararındn apiske alındı ve tahminen üç sene taqiqat izolâtorında tutuldı.
2022 senesi berim ayınıñ 16-nda Rostov-na-Donudaki Cenübiy bölge arbiy makemesinde bu dava üzerinde üküm çıqarıldı. Onıñ qabaatlıları 13-19 sene apis cezasına maküm etildi.
022 senesi saban ayınıñ 14-nde Vlasiha şeerindeki Apellâtsiya arbiy makemesi imayeciniñ şikâyetlerini aman-aman bütünley red etti ve mabüslerniñ apis müddetlerini aman-aman deñiştirmedi. Seyran Saliyevniñ apis cezası bir senege qısqartıldı - 15 senelik müstemleke cezasına, Ernes Ametovnıñ apis cezası lâğu etildi.
Avropa parlamenti öz rezolütsiyasında Rusiye Federatsiyasını bütün ukrain siyasiy mabüslerini, şu cümleden "Hizb ut-Tahrir davası"nıñ ekinci Bağçasaray gruppasınıñ mabüslerini azat etmege çağırdı.
"Memorial" uquq qorçalayıcı merkezi olarnı siyasiy mabüsler olaraq tanıdı ve Rusiyeni olarnı acelen azat etmege çağırdı.
Hizb ut-Tahrir, islâm siyasiy fırqasıdır. 2003 senesi Rusiyede o, terrorcı bir teşkilât olaraq tanındı, oña bağlı olğan insanlarnı ise taqip etmege başladılar. İştirakçileri, "qanunlarğa qarşı faaliyet"te ve böyle degen "cian hilâfeti"ni yaratmağa ıntılmağa qabaatlanalar. 2014 senesi Qırım işğal etilgen soñ işğalcilerniñ qanunları zapt etilgen Qırımda da qullanılmağa başlandı. Qırımlı musulmanlarnı da Hizb ut-Tahrirge bağlı olmaqta qabaatlamağa başladılar, böylece yarımadanıñ işğaline qarşı olğanı sebebinden qırımtatarlarğa basım arttı.
Telegram ve Facebookta Suspilne Qırım haberlerine abune oluñız