Geniceskte ruslar tarafından qaçırılğan Ukraina Arbiy-deñiz quvetleriniñ "Slavutıç" istihbarat gemisiniñ sabıq komandanı Oleksiy Kıselövnıñ oğlu, Canköydeki işğalli makeme tarafından 8,5 senege maküm etilgen Ukraina Arbiy-deñiz flotunıñ üçünci nesil komandanı Artem Kıselöv, Arbiy-deñiz quvetleriniñ "Prılukı" raketa gemisiniñ komandanınıñ muavini edi. 2014 senesi Qırım işğal etilgen vaqıt antını bozmadı ve Rusiye tarafını tutmadı.
Yarımada zapt etilgen soñ, tuvğan Aqyarnı terk etti, Odessada hızmetini devam etti, soñ işten çıqıp, Kyivge köçti. İşğalciler ekinci kere 2022 senesi kiçik aynın 24-nde onıñ ayatına kiriştiler. O vaqıttan berli endi üç senedir Aqyarlı, Ukrainanı Rusiye askerlerinden cenüp ve şarq cebelerinde qorçalay.
Tahallüsi "Kısil" olğan Artem Kıselöv Suspilne Qırım içün hızmet ve ayatını añlattı.
2014 senesi Qırım işğal etilgen soñ ruslar, yarımadanıñ sakinleri "Rusiye Federatsiyasına qoşulmağa" qarar bergenleri aqqında mifni faal sürette destekleyler. Artem Kıselöv yalanğa razı olamadı. Aynı zamanda o, azat etilecek yarımadağa qaytacağına işana.
"Buña oğrağanda, aqiqat içün küreşmek kerek", — dep asker añlattı.
On senedir Kıselöv aqiqat içün küreşe. Bu küreşte oña "Slavutıç" istihbarat gemisiniñ komandanı olğan babası Oleksiy yardım etti.
"Babam hızmet etti, o flotnıñ bölünmesini kördi. O, Ukraina deñiz quvetlerine qol tuttı, özü olğan gemide bayraqlarnı köterdi. Biz yataqhanede yaşadıq, ve qomşumız qapı yanında edi. O, kelip, babamnı apiske aldı. Yani, o vaqıt bile qoranta, Rusiye tarafından tecavuzğa oğradı", — dep añlattı o.
Artemniñ babası oña deñizci olmağa ve antını bozmamağa ilham berdi.
"O şunı dedi: "Er kes adiy insan olmağa istey, asker olmağa qorqutasıñmı?" Men de qorqmağanımnı dedim. Vaqıt keçken soñ, iç bir şeyge peşman degilim. Er şey ğayet yahşı edi — meraqlı ikâyeler, alâ daa qonuşqanım ve Ukrainağa hainlik etmegenler yahşı adamlar bar", — dep asker qayd etti.
Ukraina tarafdarı olğanından sebep Oleksiy Kıselöv endi eki seneden berli Rusiye esirliginde buluna. Herson vilâyetiniñ Geniçesk şeerinde hırsızlanğan soñ, işğalciler onı işkencege oğrattılar ve 8,5 senege maküm ettiler.
Aynı zamanda 2014 senesi oğlu, ruslarnıñ kerçek yüzüni kördi. O vaqıt, kodlanğan radio dalğaları vastasınen, Artem deñizcilik derslerinde beraber ögrengeni bazı adamlarnıñ seslerini tanıdı. Kıselövnen tanış olğan sabıq kursantlar, bu radio dağlalarında, Aqyarnıñ Striletska körfezinden çıqsa, Arbiy deñiz quvetleriniñ "Prılukı" raketa katerine ateş açmağa qorquttılar.
O vaqıt o, katerniñ komandanınıñ muavini edi ve antınnı bozmağan gemideki tek zambit edi. Artemden ğayrı, yedi deñizci oña sadıq qaldı. Başqaları ise, komandan Dmıtro Suharnen beraber, işğalciler tarafına keçtiler. Komandannıñ hain olğanını birden añladılar, dep qayd etti Kıselöv. Suhar, şu cümleden, "Prılukı" gemisini Striletska körfezinden çıqarmağa izin bermedi.
"Komandan çıqıp olamaycağımıznı ayttı, çünki körfez qapatıldı. BM-2Geminiñ silâlı terkibine köre raketa, raketa-top ya da top arbiy qısmıniñ komandanı ve men, adiy urba kiyip, balıqçı katerni alıp, yalı boyu, terenlikni ölçemek içün, çıqıp olacağımıznı añlamaq içün, anda kettik. Komandanğa çıqmaq içün bir yol bar olğanını bildirdiler. O, er şeyni yasaq etti", — dep Kıselöv hatırladı.
Artemge de işğalciler para ve vazife teklif ettiler, amma o, razı olmadı. Qırımdan adam, tek bir tiş fırçasınen keldi. Soñ ise Odessada flot hızmeti, "dembel" ve Kıyivge köçüv. 2024 senesi kiçik aynıñ 24-nde anda Rusiye istilâsına oğradı.
"2022 senesi Putinniñ (Rusiye prezidenti Vladimir Putinniñ — muar.) çıqışı edi, qulaqlıqlarımda diñley edim, cenk olacağını añlayım. Aynı şu kün sabıq komandanıma telefon etip, "Ne yapayım?" dep soradım. "Bizde bir şey yoq. Susalar". Kiçik aynıñ 24. künü o, "Er şey başlandı. Elbette er kes toplana, kel", dep ayttı. Ne vaqıt kelecegim? Bu endi er şey. Bir şey çalışmay, bir yerge ketmeycegim. Kıyiv memuriyetine barıp, çoq adam kibi anda silâ aldım,", — dep Kıselöv añlattı.
Ukrainada tolu miqyaslı cenk başlanğan soñ, Artem, şu cümleden, Kıyiv vilâyetiniñ azat etilmesinde iştirak etti. Anda o, ruslarnıñ vatandaşlarğa qarşı arbiy cinayetlerini kördi.
"Omega"Ukraina Milliy gvardiyasınıñ Mahsus vazifeli merkeziniñ komandanına doğrudan boysunğan ayrı arbiy qısımnıñ terkibine kirgen "Omega" mahsus vazifeli taqımlarınen "temizlev"de çalışqan edik, ve anda Rusiye mevamlarını kördim, arbiy tehnika kolonnası, öldürilgen vatandaşlarnıñ yıqılğan yerlerini kördim. Yaqarlıq stantsiyası yanında yerleşken ediler. Yaqarlıq stantsiyasına yuvunmağa kelip, anda bir vatandaşnı atıp öldürdiler. Onı nasıl öldürgen olsalar, bir qaç afta öyle yatqan edi", — dep asker qayd etti.
Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciliginiñ malümatına köre, Kıselöv, cebede bulunmasını talap etmegen arbiy müessisede resmen qayd etildi. Aynı zamanda o, arbiy areketler alanına başqa bölüklernen beraberlikte vazifelerini eda etmek içün yoldaşlarınen beraber göñülli olaraq kete.
Oleksiy Kıselöv aqqında ne bilemiz
2022 senesi oraq ayınıñ 22-nde Rusiye quvetçileri onı işğal etilgen Geniçeskte tuttılar, bundan soñ onı Qırımğa alıp kettiler ve SİZOda qapattılar.
Rusiye Cinayet qanunnamesiniñ 208-inci maddesiniñ 2-nci qısmına binaen Kıselöv, "Noman Çelebicihan adına batalyonda" iştirak etkeninde qabaatlandı. Bu teşkilât Rusiyede terroristik teşkilât olaraq tanıla. Rusiye prokurorlığı oña 10 senelik apis cezasını talap etti. Bundan da ğayrı, ukrainalı Qırımnıñ deñiz qamaçavında iştirak etkeninde qabaatlana.
Noman Çelebicihan batalyonınıñ tesisçisi Lenur İslâmov, Oleksiy Kıselövniñ oña alâqası bar olğanını red ete.
Kıselöv Geniçeskte olğan işkencelerni añlattı. Onı beş kün devamında qıynap, kamera qarşısında partizan areketiniñ yetekçisi olaraq itiraf etmesini talap ettiler.
2022 senesi orta küz ayınıñ 27-nde sabıq arbiy deñiz quvetleriniñ kapitanı, tutulğan kişiniñ ekim tarafından teşkerilmek ricalarına baqmadan, eki ay devamında tibbiy yardım kösterilmegeni sebebinden açlıq ilân etti. Bu eñ az altı halqara añlaşmanı boza.
2023 senesi kiçik aynıñ 17-de Canköyde işğalli makeme Kıselövni 8,5 sene sert rejimli müetemlekege üküm etti.
2023 senesi arman ayınıñ 22-nde Qırımnıñ işğalli İstinaf makemesi ükümni deñiştirmedi. İmayeci taraf qararğa şikâyet etmege planlaştıra.
2023 senesi orta küz ayınıñ 24-nde adamnı Rusiye Federatsiyasınıñ bşqa apishaneleri arasında eñ sert olğan "Vladimir merkezi" apishanesine etap ettiler. Şu sene boş ayda oña bir sene devamında ailesinden tek bir paket ve bir çanta almağa izin berdiler.
Telegram ve Facebookta Suspilne Qırım haberlerine abune oluñız