Qırımtatar Maaliy Merkeziniñ (QMM) idaresiniñ başı Eskender Bariiev bildirdi ki, Qırımda Qırımtatar Qurultayınıñ vekili Edem Dudakovnıñ evi tintilmeden evel farqlı sebeplerde KHVda aydınlatılmağan yerli ve bölge Meclisleriniñ azalarınıñ evleri de tintildi. BTMnıñ Halqara makemesi RFa dair qarar bergen soñ işğalciler qırımtatarlarğa daa çoq tesir etmege başladılar.
O, bunı Suspilne Qırımğa añlattı.
"Edem Dudakov — içtimaiy faal etken bir adam, öz nazar noqtası bar olğan adam ve Qırımtatar Qurultayınıñ Teftiş eyyetiniñ azasıdır. Men aymağa isteyim ki, BTMnıñ Halqara makemesi qarar bergen soñ olar, tamır qırımtatar halqına daa çoq tesir ve taqip etmege başladılar. Şimdi Dudakovnıñ evini tintildi. Faqat bundan evel biz ögrendik, amma haber bermedik, lâkin yerli ve bölge Meclisleriniñ azalarınıñ evleri de tintildi. Olar vastasız: "Biz sini taqip etemiz. Bu aqqında haber berseñiz, meseleleriñiz olur", dep ayttılar", — dep Bariiev añlattı.
Onıñ sözlerine köre, bit taraftan QMM mesüliyet alamaz ve olarğa inanğan, amma bu malümatnı haber bermeseni istemegen insanlarnıñ sözlerini añlatamaz. Başqa taraftan ise kimse bir şey añlatmağa istemegen insanlar bar, olar kimse aytmadan öz meselelerini çezmege nasıldır tırışalar.
"Ve bu menfiy bir meyil, menimce. Çünki Halqara Makemesiniñ qararında qayd etidi kibi böylece biz, ırq ayrımının ceryanını, yeterli olmağan delillerni tamamınen nezaret etememiz. Mında bir taraftan insanlar añlamalılar ki, halqara seviyede RFa tesir ete bilmemiz içün bunı añlatmaq, bilgilerni toplap bermek kerek", — dep Qırımtatar Malliy Merkeziniñ başı qayd etti.
Edem Dudakov aqqında ne bilemiz
2022 senesi kiçik aynıñ 17-sinde işğalciler Dudakovnıñ evini tinttiler. Faalci, işğal etilgen Bağçasaray polis bölügine ketirildi. O, "halqara duşmanlıq başlatmağa" qabaatlandı. O zaman Ukraina TİN, Dudakovnıñ sebepsiz tutuluvınen bağlı qarşılıqname bildirdi.
2017 senesi Facebookta ifadesi sebebinden, kiçik aynıñ 18-inde "nefret bildirüv" maddesine binaen oña qarşı memuriy protokol tizildi ve 10 künge tevqif etildi. O kün ifadesi internetten silinmegeni sebebinden "prokurorlıq" tüşüne ki, bu "devamlı cinayet"tir. Qırımtatar Qurultayınıñ vekiliniñ sözlerine köre bu, bazı şeylerni külgen ve tenqit etken duyğulı bir metin edi. Mütehassıs ise metinden bir qaç söz ayırdı ve metinni tamamınen oqup bitirmedi.
Aynı kün "Bağçasaray rayon makemesi" ögünde işğal polisi, Edem Dudakovnıñ memuriy davasınen bağlı oturışqa kelgen diñleyicilerni qaba şekilde tuttı. Canlı yayında "Qırım birdemligi"niñ jurnalisti tutuldı.
Kiçik aynın 21-inde "Bağçasaray rayon makemesi", 10 künge tevqif etilgen Edem Dudakovnıñ davasınen bağlı açıq makeme oturışına kelgen 15 qırımtatar adamından 10-unı tevqif etti. Beş qart diñleyicige 10-12 biñ rublelik (tahminen 4 biñ grivna) para cezası berildi.
Dudakov, işğal etilgen Qırımdaki medeniyet mirasını, şu cümleden işğalciler tarafından yañıdan qurulğan Hansaraynı, yoq etmege qarşı faalca narazılıq bildire edi.
BTMnıñ Halqara Makemesiniñ qararı aqqında ne bilemiz
2024 senesi qara qış ayınıñ 31-inde ve kiçik ayınıñ 2-sinde BTMnıñ Halqara Makemesi, Ukrainanıñ RFa qarşı teşebbüs etkeni eki ayrı davanıñ ükümini çıqardı.
Qara qış ayınıñ 31-inde BTMnıñ HM qarar berdi ki, üç ayrı ceette Rusiye halqara uquqnı bozdı: Terrorcılıqnı maliye etüvnen küreş aqqında halqara şartname (“ICSFT"), Irq ayırımınıñ er bir formasını yoq etüv aqqında halqara şartname ("CERD") ve 2017 senesi çiçek ayınıñ 19-ında Makeme tarafından berilgen Vaqtınca tedbirlerni keçirüv aqqında emir. Bu, Halqara Makemeniñ baqqanı Terrorcılıqnı maliye etüvnen küreş aqqında halqara şartnamege binaen ilk dava edi.
BMTnıñ HMniñ kiçik aynıñ 2-sindeki qararı, RFnıñ keçken hitaplarınıñ çoqusını red etti. RFnıñ hitaplarında qayd etildi ki, BMTnıñ HMniñ genotsidde qabaatnen bağlı tolu miqyaslı tecavuzdan eki künden soñ Ukrainanıñ başlatqanı davanı baqmaq aqqı yoq. Dava, RFnıñ “Ukrainanıñ rus tilinde laf etken ealisi”niñ genotsidinde qabaatıbeb bağlıdır. Bu dava, BMTnıñ Halqara Makemesiniñ baqqanı bütün davalardan başqa ülkelerniñ dava tarafını inanılmaz desteginen farqlana.
Telegram ve Facebookta Suspilne Qırım haberlerine abune oluñız